ช่วงที่บ้านเมืองกำลังเผชิญกับปัญหาหรือภัยพิบัติต่าง ๆ เรามักจะเห็น “คนดัง” หรือแม้แต่ “อินฟลูเอนเซอร์” ลุกขึ้นมาเปิดรับบริจาค ทำหน้าที่เป็นสะพานบุญ เพื่อช่วยเหลือผู้ประสบภัยแบบเร่งด่วน

อย่างไรก็ตาม แม้ในหลาย ๆ ครั้งผู้ที่รับบริจาคจะมีเจตนาดี และสามารถช่วยเหลือผู้ประสบภัยได้อย่างรวดเร็วกว่าความช่วยเหลือของรัฐมาก 

แต่เมื่อเกิดเหตุการณ์เช่นนี้บ่อย ๆ เข้า ก็นำไปสู่อีกหนึ่งคำถามที่หลายคนข้องใจ 

นั่นก็คือ การบริจาคนั้น สามารถทำได้ง่ายดายแค่ไหน หรือว่าใคร ๆ ก็สามารถตั้งต้นขอรับเงินบริจาคได้

ถ้าหากสงสัยว่าการขอรับบริจาค จริง ๆ แล้วมีรายละเอียดและขั้นตอนอย่างไร ?

MONEY LAB จะย่อยเรื่องการเงิน การลงทุน ให้เข้าใจง่าย ๆ

การเปิดบัญชีรับบริจาคบนโซเชียล โดยคนดังและอินฟลูเอนเซอร์นั้น ถ้าว่ากันแล้วก็สามารถทำได้ และไม่จำเป็นต้องขออนุญาตก่อนด้วย

แม้ พรบ.ควบคุมการเรี่ยไร พ.ศ. 2487 จะกล่าวไว้ว่า การเรี่ยไรนั้นต้องมีการขออนุญาต ระบุวัตถุประสงค์ และระยะเวลาในการเรี่ยไร

แต่กฎหมายที่ออกมาในช่วง 80 ปีที่แล้ว ซึ่งการขอรับบริจาคยังเป็นการเดินถือกล่องเรี่ยไร ผ่านวิทยุ หรือแจกใบปลิว ขอเงินตามสถานที่ต่าง ๆ

ย่อมไม่ได้ครอบคลุมถึงการเรี่ยไรผ่านโลกออนไลน์ในปัจจุบัน ทำให้ใคร ๆ ก็สามารถขอรับบริจาคผ่านทางออนไลน์ได้ โดยไม่ต้องขออนุญาตก่อน และแทบไม่มีการตรวจสอบ

การขอรับบริจาคออนไลน์ แม้ว่าจะทำได้ แต่ก็ไม่ได้แปลว่า ผู้เปิดรับบริจาคจะเอาไปทำอะไรก็ได้

เพราะทันทีที่ได้รับเงินบริจาคมา ถ้าเงินบริจาคถูกนำไปใช้ผิดวัตถุประสงค์ ไม่เป็นไปตามที่บอกไว้ตอนแรก จะถือว่าผิดกฎหมายทันที

โดยการนำเงินบริจาคไปใช้ผิดวัตถุประสงค์ หรือเอาเงินไปใช้เพื่อตัวเอง จะผิดกฎหมายทั้ง

- กฎหมายอาญา ฐานฉ้อโกงประชาชน ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 341 มีโทษจำคุกไม่เกิน 3 ปี หรือปรับไม่เกิน 60,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ

- พรบ.คอมพิวเตอร์ ฐานข้อมูลเท็จ ตามพรบ.คอมพิวเตอร์ มาตรา 14(1) มีโทษจำคุกไม่เกิน 5 ปี หรือปรับไม่เกิน 100,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ

สรุปก็คือ แม้การเปิดรับบริจาค ทำตัวเป็นสะพานบุญ จะทำได้ ไม่ผิด พรบ.ควบคุมการเรี่ยไร แต่ถ้าเงินถูกใช้ผิดที่เมื่อไร จะผิดกฎหมายทันที

ซึ่งโทษของทั้งกฎหมายอาญาและ พรบ.คอมพิวเตอร์นั้นหนักกว่า พรบ.ควบคุมการเรี่ยไร หลายเท่าตัว

อีกสิ่งที่หลายคนมองข้ามคือ การใช้บัญชีส่วนตัวรับบริจาค ถือว่ามีความเสี่ยงมาก

เพราะถ้าทำโดยไม่มีการทำบัญชีรายรับ-รายจ่าย ไม่มีเส้นแบ่งที่ชัดเจนว่า เงินส่วนไหนเป็นเงินบริจาค ส่วนไหนเป็นเงินของเรา 

อาจจะถูกกรมสรรพากรตรวจสอบและอาจตีความว่า เป็นรายได้ ทำให้ถูกเรียกเก็บภาษีย้อนหลังได้อีก

ดังนั้นถ้าหากเราไม่แน่ใจว่า บุคคลที่ออกมาเป็นสะพานบุญมีความน่าเชื่อถือมากแค่ไหน 

การบริจาคกับบัญชีของมูลนิธิ โรงพยาบาล หรือหน่วยงานที่น่าเชื่อถือโดยตรงซึ่งมีการตรวจสอบ ก็น่าจะเป็นสิ่งที่สบายใจกว่า และยังได้ประโยชน์ในเรื่องของการลดหย่อนภาษีด้วย

โดยปัจจุบันนี้ การบริจาคที่ได้ลดหย่อน 2 เท่า แต่ไม่เกิน 10% ของเงินได้ หลังจากหักค่าใช้จ่ายและค่าลดหย่อน น่าจะเหลือเพียงแค่การบริจาคให้โรงพยาบาลรัฐ

เพราะการบริจาคให้สถานศึกษาและการกีฬาแล้วลดหย่อน 2 เท่า ที่มีกรอบเวลาถึง 31 ธันวาคม 2567 ได้หมดลงแล้ว 

ทำให้ถ้าเราเข้าไปดูในเว็บไซต์ของกรมสรรพากร จะมีเพียงแค่สถานพยาบาลและโรงพยาบาลรัฐเท่านั้น ที่บอกว่าหักลดหย่อนเงินบริจาคได้ 2 เท่า 

ส่วนถ้าหากบริจาคให้มูลนิธิ หรือหน่วยงานที่มีอยู่ในรายชื่อของทางกรมสรรพากร 

ก็จะลดหย่อนได้ตามที่จ่ายจริง แต่ไม่เกิน 10% ของเงินได้ หลังจากหักค่าใช้จ่ายและค่าลดหย่อนทั้งหมดแล้ว ซึ่งรวมถึงการบริจาคให้กับโรงพยาบาลที่พูดไปก่อนหน้าด้วย 

เพราะฉะนั้นแล้ว สำหรับคนที่ต้องการช่วยเหลือสังคม การเลือกช่องทางการบริจาคให้เหมาะสมจึงเป็นเรื่องสำคัญ 

ในส่วนของคนดังหรืออินฟลูเอนเซอร์ ซึ่งเป็นช่องทางการช่วยเหลือที่รวดเร็ว หน้าที่ตรวจสอบก็คือผู้บริจาคอย่างเรา ๆ ที่ควรต้องติดตามว่า เงินบริจาคที่ให้ไปนั้น ถูกนำไปใช้ประโยชน์ตามที่ได้ตั้งใจไว้จริงหรือไม่

แต่ถ้าหากเราอยากได้ทั้งบุญ และลดหย่อนภาษี การบริจาคให้กับมูลนิธิ โรงพยาบาล หรือหน่วยงาน ที่อยู่ในรายชื่อของกรมสรรพากร ก็เป็นอีกทางเลือกหนึ่งที่น่าสนใจเช่นกัน 

เพราะถ้าหากเราเลือกช่องทางการบริจาคได้เหมาะสมแล้ว ก็จะสบายใจทั้งฝั่งคนให้ และคนรับ 

พร้อมทั้งมั่นใจได้ว่า เงินบริจาคทุกบาททุกสตางค์ที่เราบริจาคไป จะได้ทำหน้าที่ของมันจริง ๆ.. 

#วางแผนการเงิน

#หลักการวางแผนการเงิน

#บริจาค

References

-ThaiPBS : เปิดเรี่ยไรเงินทำพิธีบุญ ผิดกฎหมายหรือไม่ ? | รู้ทันกันได้ | วันใหม่วาไรตี้

-https://justicechannel.org/read/law-suggestion/law-donate?cn-reloaded=1

-https://www.rd.go.th/29157.html

-https://www.arac.co.th/a/119612

-https://www.station-thai.com/sports/24385

-ตรวจสอบรายชื่อสถานพยาบาลของทางราชการที่หักลดหย่อนเงินบริจาคได้ 2 เท่า https://interapp4.rd.go.th/search_hospital/

-ตรวจสอบรายชื่อ มูลนิธิ สมาคม สถานสาธารณกุศล ที่หักลดหย่อนภาษีได้ https://www.rd.go.th/29157.html

-ตรวจสอบหน่วยรับบริจาคที่ใช้ระบบ e-Donation https://epayapp.rd.go.th/rd-edonation/tax-payer/check-donation/unit