รู้ไหมว่าในช่วง 4 ปีที่ผ่านมา ตลาดสัญญาซื้อขายล่วงหน้า ที่เปิดให้นักลงทุนใช้เครื่องมือการลงทุนล้ำ ๆ เช่น Futures และ Options ที่ใหญ่ที่สุด คือตลาด NSE ของประเทศอินเดีย

ไม่ใช่ตลาด CME ของประเทศมหาอำนาจทางการเงินอย่างสหรัฐอเมริกา

จนกระทั่งในช่วง 7 เดือนแรกของปี 2025 นี้ ตลาด NSE ของอินเดียได้ถูกตลาดซื้อขายล่วงหน้าของประเทศหนึ่งชิงบัลลังก์ไป

และตลาดที่ว่านั้นก็คือ ตลาด B3 ของประเทศบราซิล นั่นเอง

แล้วอะไรคือปัจจัยที่ทำให้ตลาดสัญญาซื้อขายล่วงหน้าของบราซิล ขึ้นมาเป็นตลาดซื้อขายล่วงหน้าที่ใหญ่ที่สุดของโลก แซงหน้าประเทศอินเดีย และสหรัฐอเมริกา ?

MONEY LAB จะย่อยเรื่องการเงิน การลงทุน ให้เข้าใจง่าย ๆ

จุดเริ่มต้นของตลาดซื้อขายล่วงหน้าของบราซิลต้องย้อนกลับไปไกลถึงปี 1917 หรือเมื่อ 108 ปีที่แล้ว หรือเทียบเท่ากับยุครัชกาลที่ 6 ของไทย

โดยในตอนแรกตลาดซื้อขายล่วงหน้าของบราซิล เกิดขึ้นเพื่อให้พ่อค้า และเกษตรกรทำสัญญาซื้อขายสินค้าเกษตรล่วงหน้า เช่น เมล็ดกาแฟ และผ้าฝ้าย

เนื่องจากบราซิลเป็นหนึ่งในประเทศที่ส่งออกสินค้าโภคภัณฑ์รายใหญ่ของโลก ทำให้ตลาดซื้อขายสินค้าเกษตรล่วงหน้าเติบโตขึ้นเรื่อย ๆ ตามกาลเวลา และทำให้คนบราซิลคุ้นเคยกับสัญญาซื้อขายล่วงหน้าเป็นอย่างดี

ต่อมาก็เริ่มมีการขยายสินทรัพย์ทางการเงินอื่น ๆ ให้ซื้อขายได้ เช่น สัญญาอัตราแลกเปลี่ยนเงินตราระหว่างประเทศ, สัญญาแลกเปลี่ยนอัตราดอกเบี้ย หรือ Interest Rate Swap รวมไปถึงสัญญา Futures บนหุ้นรายตัว

ปัจจุบันตลาดหุ้น และตลาดซื้อขายล่วงหน้าของบราซิลถูกบริหารจัดการโดยบริษัทเอกชนชื่อว่า B3 แถมบริษัทแห่งนี้ยังจดทะเบียนอยู่ในตลาดหุ้นบราซิลที่ตัวเองเป็นเจ้าของเองอีกด้วย

โดย B3 เกิดจากการควบรวมกิจการกันระหว่างตลาดหลักทรัพย์เซาเปาโล (Bovespa) และตลาดซื้อขายสินค้าล่วงหน้าบราซิล (BM&F) ในปี 2008

ต่อมาในปี 2017 ก็ได้ควบรวมกับอีกบริษัทที่บริหารจัดการตลาดการซื้อขายหลักทรัพย์แบบ OTC ในบราซิล ชื่อ CETIP

นับตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา ตลาดหลักทรัพย์ของบราซิล ซึ่งได้รวมตลาดหุ้น และตลาดซื้อขายล่วงหน้า มาอยู่ร่วมกันภายใต้ตลาด B3 จึงกลายเป็นตลาดหลักทรัพย์ที่ใหญ่ที่สุดในภูมิภาคลาตินอเมริกา

แต่อย่างไรก็ตาม ถ้านับเฉพาะขนาดความใหญ่ของตลาดซื้อขายล่วงหน้า ตลาด B3 ของบราซิลจะใหญ่เป็นอันดับ 2 ของโลก เป็นรองเพียงตลาด NSE ของอินเดียมาโดยตลอด

จนกระทั่งล่าสุด ในช่วง 7 เดือนแรกของปี 2025 ตลาด B3 ก็ขึ้นแท่นเป็นตลาดซื้อขายล่วงหน้าที่ใหญ่ที่สุดในโลกได้สำเร็จ แซงหน้าตลาด NSE ของอินเดีย หากนับตามปริมาณสัญญาที่ซื้อขายกันเฉลี่ยต่อวัน

ซึ่งสาเหตุสำคัญ ก็น่าจะมาจากเหตุผลดังต่อไปนี้

1. ประเทศบราซิล เป็นหนึ่งในประเทศผู้ส่งออกสินค้าโภคภัณฑ์รายใหญ่ที่สุดของโลก

แม้เวลาจะผ่านมาเป็น 100 ปีแล้ว แต่บราซิลก็ยังเป็นผู้เล่นรายใหญ่ในการส่งออกสินค้าโภคภัณฑ์อยู่เหมือนเดิม

โดยสินค้าโภคภัณฑ์ที่บราซิลส่งออกก็เช่น เมล็ดกาแฟ, ถั่วเหลือง, ข้าวโพด, เนื้อวัว และแร่เหล็ก

ซึ่งสินค้าเหล่านี้มักจะมีราคาที่ผันผวนไปตามอุปสงค์ (ความต้องการซื้อ) และอุปทาน (ความต้องการขาย) ในตลาด

ทำให้ผู้ส่งออก หรือเกษตรกรในบราซิล มักจะต้องใช้สัญญาซื้อขายล่วงหน้าเพื่อประกันความเสี่ยงให้ตัวเอง

ซึ่งความคึกคักในตลาดก็ช่วยดึงดูดให้เทรดเดอร์ หรือนักลงทุนที่ต้องการเก็งกำไร เข้ามาเทรดสัญญาซื้อขายล่วงหน้าอีกทางด้วย

2. บราซิลเป็นประเทศที่มีความไม่แน่นอนทางเศรษฐกิจสูง

ด้วยความที่อัตราเงินเฟ้อ อัตราดอกเบี้ยนโยบาย และอัตราแลกเปลี่ยนค่าเงินของประเทศบราซิลมีความผันผวนสูง

ทำให้เกิดความต้องการประกันความเสี่ยงเกี่ยวกับดอกเบี้ย ซึ่งเป็นต้นทุนทางการเงินของภาคธุรกิจ ผ่านการใช้ Interest Rate Swap

หรือธุรกิจส่งออกที่ต้องการลดความเสี่ยงเรื่องอัตราแลกเปลี่ยน ก็สามารถใช้สัญญา Futures และสัญญา Forward ในตลาดสัญญาซื้อขายล่วงหน้าได้

3. ตลาดซื้อขายล่วงหน้าของบราซิล มีการพัฒนาสัญญาให้มีขนาดเล็กลง เพื่อให้นักลงทุนรายย่อยเข้าถึงได้ง่ายมากขึ้น

เช่น สัญญา Mini Ibovespa Index Futures ซึ่งเป็นสัญญา Futures ขนาดเล็กที่อ้างอิงดัชนี Ibovespa ซึ่งเป็นดัชนีตลาดหุ้นหลักของบราซิล

โดยหากดัชนี Ibovespa เคลื่อนไหว 1 จุด ราคาของสัญญาก็จะขยับเพียงประมาณ 1.2 บาทเท่านั้น ขณะที่ราคาของสัญญาปกติจะขยับไปประมาณ 6 บาทเลยทีเดียว

เมื่อสัญญาซื้อขายมีขนาดเล็กลง ก็แปลว่าการลงทุนในตลาดสัญญาซื้อขายล่วงหน้านั้น ใช้เงินลงทุนน้อยลง จึงเป็นการดึงดูดให้นักลงทุนรายย่อย เข้ามาในตลาดจำนวนมาก

4. มีการเปิดรับสินทรัพย์ยุคใหม่ เช่น การเปิดให้ซื้อขายสัญญา Futures ของ Bitcoin, Ethereum และ Solana

และทั้งหมดนี้ก็คือเหตุผลว่า ทำไมตลาดซื้อขายล่วงหน้าของบราซิล กลายมาเป็นตลาดซื้อขายล่วงหน้าที่ใหญ่ที่สุดในโลกแซงหน้าตลาด NSE ของอินเดียไปได้

จากความเสี่ยงที่ผู้ประกอบการชาวบราซิลต้องเผชิญ ทั้งความผันผวนของราคาสินค้าโภคภัณฑ์ และอัตราเงินเฟ้อในประเทศ

ประกอบกับการไม่หยุดพัฒนาของตลาดหลักทรัพย์และตลาดซื้อขายล่วงหน้า ที่มีการนำเสนอเครื่องมือทางการเงินใหม่ ๆ อยู่ตลอดเวลา

ก็ทำให้ตลาดซื้อขายล่วงหน้าของบราซิลไม่เพียงแต่จะใหญ่ที่สุดในโลกเท่านั้น แต่ยังเป็นเครื่องมือสำคัญในการช่วยบริหารความเสี่ยงให้กับคนบราซิลได้อีกด้วย

แต่ไม่ใช่แค่ชาวบราซิลเท่านั้น ที่สามารถใช้สัญญาซื้อขายล่วงหน้า เช่น Futures และ Options ในการบริหารความเสี่ยงให้กับการลงทุนของตัวเองได้

เพราะประเทศไทยของเราเองก็มีตลาดสัญญาซื้อขายล่วงหน้าเช่นกัน ที่ชื่อว่า ตลาด TFEX ซึ่งเราสามารถนำมาใช้ป้องกันความเสี่ยงได้ในหลากหลายสินทรัพย์

ไม่ว่าจะเป็นสินทรัพย์การเงินอย่างดัชนีหุ้น SET50, หุ้นรายตัว

อัตราแลกเปลี่ยนของเงินบาทกับดอลลาร์สหรัฐ, ยูโร และเยน

ไปจนถึงสินค้าโภคภัณฑ์อย่าง ทองคำ, โลหะเงิน และยางพารา ก็มีให้เลือกอีกด้วย

และสำหรับใครที่ต้องการหาโอกาสเพิ่มผลตอบแทน หรือกระจายพอร์ตการลงทุน ก็สามารถใช้ประโยชน์จากเครื่องมือเหล่านี้ได้อย่างคล่องตัว

เพราะจุดเด่นของสินค้า คือ เปิดโอกาสให้ซื้อขายทำกำไรหรือป้องกันความเสี่ยงได้ ในทุกสภาวะตลาด ไม่ว่าทิศทางราคาจะเป็นขาขึ้น หรือขาลง…

References
-https://www.b3.com.br/en_us/products-and-services/trading/equities/cash-equities/futures-market.htm
-https://www.bis.org/publ/qtrpdf/r_qt1612x.htm
-https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_futures_exchanges
-https://www.angelone.in/news/market-updates/nse-loses-top-derivatives-exchange-title-to-brazil-b3
-https://siamblockchain.com/2025/06/17/b3-brazil-ethereum-solana-futures/
-https://www.facebook.com/photo.php?fbid=1502957760145959&id=331394447302302&set=a.332420487199698&locale=bs_BA
-https://www.thetradenews.com/brazils-b3-overtakes-cme-group-in-rankings-for-largest-derivatives-exchange/
-https://www.b3.com.br/en_us/products-and-services/trading/equities/mini-ibovespa-futures.htm
-https://ri.b3.com.br/en/financial-information/annual-report/