ที่ผ่านมา ทุกท่านที่อ่านบทความของ MONEY LAB อยู่เป็นประจำ คงจะต้องคุ้นเคยกับคำว่า “กระแสเงินสดอิสระ” กันเป็นอย่างดี

เพราะทางเพจ ได้กล่าวถึงเครื่องมือนี้ พร้อมกับนำมาใช้วิเคราะห์คุณภาพของบริษัทให้ดู ผ่านหลากหลายบทความ

แต่รู้หรือไม่ว่า ยังมีเครื่องมืออีกอย่างหนึ่ง ที่ต่อยอดมาจากกระแสเงินสดอิสระ ไว้ช่วยหาคำตอบว่า

“กำไรที่เราเห็น จะเปลี่ยนมาเป็นเงินสด ได้ดีแค่ไหน ?”

เรากำลังพูดถึง Free Cash Flow Conversion

หรือเรียกย่อ ๆ ว่า FCF Conversion

หากสงสัยว่า FCF Conversion ทำไมจึงมีความสำคัญ และเราจะนำหลักคิดจากเรื่องนี้ ไปใช้ประโยชน์ในการลงทุนจริง ได้อย่างไร ?

MONEY LAB จะย่อยเรื่องการเงิน การลงทุน ให้เข้าใจง่าย ๆ

สำหรับ FCF Conversion มีวิธีในการคำนวณหาง่าย ๆ ภายในแค่ 2 ขั้นตอนเท่านั้น

1. เริ่มต้นด้วย “กระแสเงินสดอิสระ”

กระแสเงินสดอิสระ หรือ Free Cash Flow คือเงินสดที่คงเหลืออยู่ หลังจากหักค่าใช้จ่ายลงทุนทำธุรกิจทุกอย่าง ไปหมดแล้ว

บริษัทสามารถนำเงินสดเหล่านี้ ไปจ่ายเป็นเงินปันผล, ซื้อหุ้นคืน หรือจ่ายคืนหนี้ก็ได้

คำนวณหาได้จาก

เงินสดสุทธิจากการดำเนินงาน - ค่าใช้จ่ายเพื่อการลงทุน

ตัวอย่างเช่น บริษัท A มี

- เงินสดสุทธิจากกิจกรรมการดำเนินงาน 1,000 ล้านบาท

- ค่าใช้จ่ายในการลงทุน 500 ล้านบาท

จะได้กระแสเงินสดอิสระ เท่ากับ 500 ล้านบาท

2. คำตอบจะถูกเฉลยผ่าน FCF Conversion

ทีนี้ เราก็สามารถคำนวณหา FCF Conversion ได้แล้ว โดยนำ

(กระแสเงินสดอิสระ / กำไรสุทธิ) x 100%

ลองมาดูตัวอย่างจากบริษัท A กันต่อ โดยสมมติว่ามี

- กำไรสุทธิ 800 ล้านบาท

- และกระแสเงินสดอิสระ 500 ล้านบาท

เราก็จะได้ FCF Conversion เท่ากับ (500 / 800) x 100% = 62.5%

หมายความว่า จากกำไรสุทธิที่เราเห็นในงบการเงิน ทุก ๆ 100 บาท ความจริงแล้ว สามารถแปลงมาเป็นกระแสเงินสดจริง ๆ ได้เพียงแค่ 62.5 บาท เท่านั้น..

อย่างไรก็ตาม เวลาเราจะนำค่า FCF Conversion ไปใช้งานจริง ให้มีความน่าเชื่อถือที่สุด เราก็ควรจะวิเคราะห์ย้อนหลังไปสักหลาย ๆ ปี เพื่อเช็กความต่อเนื่องของผลประกอบการด้วย

ถ้าค่าที่ได้ ใกล้เคียง 100% หรือมากกว่า อย่างสม่ำเสมอ ก็ตีความได้ว่า กำไรที่เราเห็นในงบการเงินก็ถือว่าน่าเชื่อถือ

บริษัทแบบนี้มักจะมีคุณภาพดี เพราะเมื่อทำธุรกิจไปแล้ว สามารถสร้างกระแสเงินสดกลับมาได้คุ้มค่าพอ จนสอดคล้องกับกำไร

แต่ถ้าพบว่า ค่าที่ได้น้อยกว่า 100% มาก ๆ อยู่บ่อยครั้ง แบบนี้เราก็อาจจะต้องระวัง

และตั้งข้อสงสัยเอาไว้ก่อนว่า ทำไมกำไรและกระแสเงินสดอิสระของบริษัท ถึงไม่ค่อยสอดคล้องกันเลย บริษัทอาจจะกำลังมีปัญหาบางอย่างที่เราไม่รู้ ซ่อนอยู่ก็เป็นได้

เช่น ทำธุรกิจแล้ว เก็บเงินจากลูกค้าไม่ได้ หรือจ่ายเงินลงทุนมากเกินไป แต่ได้ผลตอบแทน กลับมาไม่คุ้มค่าเลย

ซึ่งจะเห็นได้ว่า แม้ FCF Conversion จะค่อนข้างคล้ายคลึงกันกับ FCF Margin ที่เป็นการนำ กระแสเงินสดอิสระ มาหารด้วยรายได้ 

แต่ในขณะที่ FCF Margin จะใช้ดูเพื่อวัดว่าการเติบโตของผลประกอบการ โดยเฉพาะรายได้ สามารถสร้างกระแสเงินสด ให้บริษัทอยู่ต่อไปได้จริง ๆ หรือไม่ 

FCF Conversion จะใช้ดู “ความน่าเชื่อถือ” ของกำไรสุทธิ ว่าที่แสดงอยู่ในงบกำไรขาดทุนนั้น เป็นเงินสดเข้ากระเป๋าเจ้าของกิจการจริง ๆ เท่าไรกันแน่  

อ่านมาถึงตรงนี้ ก็คงเข้าใจแล้วว่า ทำไม FCF Conversion จึงสำคัญ และเหตุใด เราจึงควรตรวจสอบกำไรสุทธิที่เราเห็นในงบการเงิน ก่อนจะลงทุนเสมอ

คำตอบก็คือ “เพราะกำไรที่เราเห็น ไม่เท่ากับ กระแสเงินสดที่บริษัททำได้จริง”

กำไรสุทธิ คือสิ่งที่บริษัทคาดว่าจะได้รับกลับมา หลังหักค่าใช้จ่ายในการทำธุรกิจ

แต่กระแสเงินสดอิสระ กลับจะช่วยยืนยันคุณภาพของผลประกอบการนั้น ให้ชัดเจนยิ่งขึ้น

ในบางครั้ง บริษัทที่เราเห็นว่า ดูจะทำกำไรได้ดี มีการเติบโตต่อเนื่อง ก็ไม่ได้หมายความว่า จะเป็นบริษัทคุณภาพดีแต่อย่างใด

เพราะความจริงแล้ว บริษัทอาจจะสร้างกระแสเงินสดกลับมา ได้ไม่ดีก็ได้ เช่น

- บริษัทขายสินค้าไปแล้ว แต่ลูกค้ากำลังมีปัญหา ไม่มีเงินจ่าย ทำให้บริษัทเก็บเงินไม่ได้ จนต้องตั้งสำรองหนี้เสีย

- กระแสเงินสดที่ได้รับจากการทำธุรกิจ น้อยกว่ากระแสเงินสดที่จ่ายออกไป

ส่งผลให้เงินสดที่มีอยู่ในบริษัทร่อยหรอ จนบริษัทต้องก่อหนี้เพิ่ม เพื่อต่อลมหายใจให้อยู่รอด

แต่หากบริษัทไม่แก้ปัญหาที่ต้นเหตุ คือทำให้กระแสเงินสดเข้า มากกว่าเงินสดที่จ่ายออกไป

ปัญหาของบริษัท ก็จะไม่มีวันจบสิ้น จะต้องพยายามกู้เงินเพิ่มไปเรื่อย ๆ จนถึงวันที่ปัญหาของบริษัทได้ระเบิดออกมา พร้อมกันกับไม่สามารถขอกู้เงินเพิ่มได้อีกแล้ว

ภาพตอนจบของบริษัทแบบนี้ ที่เรามักจะได้เห็นกันอยู่บ่อย ๆ ตามข่าวสารในวงการตลาดหุ้นไทย ก็จะหนีไม่พ้นเหตุการณ์อย่างเช่น

- ขอผ่อนผันการชำระหนี้

- ทำการเพิ่มทุน

- ยื่นฟื้นฟูกิจการ

- และการยอมปล่อยให้บริษัทล้มละลายลง

ขอสรุปกันสั้น ๆ แบบนี้อีกครั้งว่า การมองหาบริษัทคุณภาพดี ก่อนจะลงทุน เราจะต้องไม่เชื่อแค่กำไรที่เห็น

แต่เราจะต้องมองให้ทะลุภาพลวงตา ไปเห็นถึงความสามารถ ในการสร้างกระแสเงินสดที่แท้จริงของบริษัทด้วย

บริษัทที่มีคุณภาพดีจริง ๆ กำไรสุทธิและกระแสเงินสดอิสระ ก็ควรจะเติบโตสอดคล้องกันไป ตามกาลเวลา นั่นเอง..

#ลงทุน

#หลักการลงทุน

#FreeCashFlow