รู้หรือไม่ว่า ถ้าเราซื้อหุ้น Alibaba ในตลาดหุ้นสหรัฐอเมริกา
เรากำลังลงทุนในบริษัทที่จดทะเบียนบนหมู่เกาะเคย์แมนอยู่

ซึ่งบริษัทที่จดทะเบียนบนหมู่เกาะเคย์แมน ก็คือบริษัทเปลือกหอย หรือ Shell Company ที่มักจะถูกใช้ในการหลีกเลี่ยงภาษีของบริษัทขนาดใหญ่

แต่ Alibaba กลับไม่ได้ใช้บริษัทนี้ในการหลบเลี่ยงภาษี
แล้วบริษัทใหญ่ ๆ สามารถใช้ประโยชน์จากบริษัทเปลือกหอยอย่างไรได้บ้าง ?
BillionMoney จะสรุปให้ฟัง แบบฉบับเข้าใจง่าย ๆ

บริษัทเปลือกหอย หรือที่รู้จักกันในชื่อว่า Shell Company ไม่ใช่บริษัทขายอาหารทะเล อย่างที่หลายคนมีความคิดแว่บขึ้นมาในหัว เมื่อเห็นชื่อเป็นครั้งแรก

แต่เป็นบริษัทที่จริง ๆ แล้ว ไม่ได้มีธุรกิจเป็นของตัวเอง แถมไม่มีพนักงานแม้แต่คนเดียว

บริษัทพวกนี้มักจะถูกจัดตั้งในประเทศ ที่ไม่มีการเก็บภาษี
ไม่มีกฎระเบียบให้เปิดเผยข้อมูลบริษัท เพื่อจูงใจให้นักธุรกิจ หรือนักลงทุนทั่วโลกมาเปิดบริษัท เพื่อหลบเลี่ยงภาษี

แต่ก็มีองค์กรอาชญากรรมบางแห่ง ใช้ช่องโหว่ทางกฎหมายนี้ เป็นแหล่งฟอกเงินเหมือนกัน

สิ่งที่ประเทศเหล่านี้ได้รับเป็นการตอบแทนก็คือ ค่าธรรมเนียมจากการเปิดบริษัท ที่ทุกบริษัทต้องจ่ายทุกปี

ส่วนใหญ่ประเทศเหล่านี้ มักเป็นหมู่เกาะขนาดเล็ก
ที่มีขนาดเศรษฐกิจไม่ใหญ่นัก และพึ่งพารายได้จากการท่องเที่ยวเป็นหลัก

เช่น หมู่เกาะบริติชเวอร์จิน และหมู่เกาะเคย์แมน เป็นต้น

แล้วธุรกิจขนาดใหญ่หลายแห่ง ใช้ประโยชน์จากเรื่องนี้อย่างไร ?

ประโยชน์ของการใช้บริษัทเปลือกหอย มีทั้งการใช้งานในทางที่ดี และทางที่ไม่ดี

การใช้ประโยชน์ในทางที่ดี ก็เช่น
ความพยายามป้องกันการถูกซื้อกิจการแบบไม่เป็นมิตร (Hostile Takeover)

การถูกซื้อกิจการแบบไม่เป็นมิตรก็คือ การที่บริษัทหนึ่ง ไปกว้านซื้อหุ้นของบริษัทเป้าหมาย จนมีสัดส่วนการถือครองหุ้นมาก ๆ โดยที่เจ้าของบริษัทนั้น ไม่ได้ต้องการขายกิจการให้

เจ้าของบริษัทที่กำลังจะถูกซื้อกิจการแบบไม่เป็นมิตร
ก็อาจตั้งบริษัทเปลือกหอยขึ้นมา แล้วทำการโอนถ่ายทรัพย์สินมีค่า ไปอยู่ในมือของบริษัทเปลือกหอยแทน เพื่อไม่ให้ทรัพย์สินเหล่านั้น ตกไปอยู่ในมือของผู้ที่จะเข้ามาซื้อกิจการ

ในส่วนของการใช้งานบริษัทเปลือกหอยในทางที่ไม่ดีก็คือ การหลบเลี่ยงภาษี

วิธีการที่นิยมใช้กันในหมู่บริษัทขนาดใหญ่ก็คือ การจัดตั้งบริษัทเปลือกหอย ในประเทศที่เสียภาษีน้อย ๆ

จากนั้นก็โอนกำไรที่จะต้องนำมาคิดภาษี ไปยังบริษัทเปลือกหอย ในรูปแบบของค่าใช้จ่าย เช่น ค่าใช้จ่ายการรับคำปรึกษา หรือค่าประกัน

พอทำแบบนี้แล้ว ก็ทำให้บริษัทมีค่าใช้จ่ายมากขึ้น
และเหลือกำไรให้เสียภาษีน้อยลงนั่นเอง

ส่วนค่าใช้จ่ายที่โอนไป ก็มักจะถูกโอนเงินต่อไปยังบัญชีธนาคารส่วนบุคคล
ที่มีการสร้างไว้ในประเทศปลอดภาษีอีกประเทศหนึ่ง
เพื่อไม่ให้ถูกสืบสวนได้ง่าย ๆ

อีกตัวอย่างของการใช้ประโยชน์จากบริษัทเปลือกหอย
ที่เมื่ออ่านแล้ว หลายคนอาจจะนึกไม่ถึงก็คือ การหลีกเลี่ยงกฎระเบียบบางอย่างที่เข้มงวด

ธุรกิจเทคโนโลยีสัญชาติจีนขนาดใหญ่ อย่าง Alibaba, Tencent, Baidu ที่จดทะเบียนในตลาดหุ้นสหรัฐอเมริกา

มักจะนิยมจัดตั้งบริษัทเปลือกหอย เพื่อหลบเลี่ยงกฎเกณฑ์ ในการห้ามต่างชาติถือครองหุ้นของบริษัทที่สำคัญของจีน โดยเฉพาะอุตสาหกรรมอินเทอร์เน็ต

เราเรียกโครงสร้างบริษัทแบบนี้ว่า Variable Interest Entities (VIE)

วิธีการก็คือ การเอาบริษัทเปลือกหอยเข้าตลาดหุ้นสหรัฐอเมริกา แล้วทำสัญญาระหว่างบริษัทเปลือกหอย กับบริษัทที่ทำธุรกิจจริง ๆ ในจีน เพื่อแบ่งผลกำไรตามที่ตกลงกันไว้

ดังนั้นแล้ว หากใครซื้อหุ้น Alibaba หรือ Tencent ที่จดทะเบียนในตลาดหุ้นสหรัฐอเมริกา

ก็หมายความว่า เรากำลังลงทุนในบริษัทเปลือกหอย และไม่ได้เป็นเจ้าของบริษัทเหล่านั้นจริง ๆ นั่นเอง..

References
-https://www.investopedia.com/terms/s/shellcorporation.asp
-https://smartasset.com/investing/what-is-a-shell-company
-https://www.redflagalert.com/articles/risk/shell-corporations-everything-you-need-to-know
-https://www.sofi.com/learn/content/what-is-a-shell-company/
-https://www.quora.com/How-do-shell-companies-help-you-avoid-paying-taxes
-https://www.marketwatch.com/story/beware-alibaba-ipo-isnt-really-selling-alibaba-2014-05-07
-https://www.investopedia.com/terms/v/variable-interest-entity.asp
-https://www.chinalawinsight.com/2011/10/articles/foreign-investment/variable-interest-entity-vie-structure-for-foreign-investment-in-the-prc-may-face-challenge/