เสียดายที่ไม่ได้วางแผนเกษียณตั้งแต่ยังหนุ่มสาว ตอนนี้แม้จะอายุมากแล้วก็ยังหยุดทำงานไม่ได้ เพราะจะหวังพึ่งแค่สวัสดิการรัฐก็คงไม่พอใช้

นี่คือความจริงที่เจ็บปวดของกลุ่มคนวัย 80 ปีที่ยังต้องทำงานอยู่ ในสารคดีซีรีส์ Life Lessons ของ Business Insider ที่สัมภาษณ์เจาะลึกบทเรียนชีวิต ผ่านมุมมองคนจากหลากหลายอาชีพ

แต่ในสารคดีเดียวกันนี้ กลับมีอีกด้านหนึ่งที่น่าสนใจไม่แพ้กัน

นั่นคือ เรื่องราวของอดีตมนุษย์เงินเดือนคนธรรมดา ที่ไม่ได้มีต้นทุนชีวิตสูงกว่าคนทั่วไป แต่สามารถวางแผนเกษียณได้จริงตั้งแต่ก่อนอายุ 40 ปี

ทำให้พวกเขามีอิสระในการเลือกใช้ชีวิตและทำในสิ่งที่รัก โดยไม่ถูกกดดันด้วยเรื่องเงินอีกต่อไป

แล้วพวกเขามีวิธีคิดและบริหารเงินอย่างไร ?

MONEY LAB จะย่อยเรื่องการเงิน การลงทุน ให้เข้าใจง่าย ๆ

แนวคิดและวิธีการบริหารเงินที่น่าสนใจของคนกลุ่มนี้ ที่ทาง Business Insider ได้สัมภาษณ์ 2 คน และ 2 คู่รัก ที่สามารถเกษียณไวได้ จากการเริ่มต้นเป็นมนุษย์เงินเดือนธรรมดา สามารถสรุปออกมาเป็น 5 ข้อสำคัญ ดังนี้

แนวคิดการเกษียณเร็ว

กรอบความคิดที่อดีตมนุษย์เงินเดือนเหล่านี้ใช้ร่วมกัน
คือแนวคิดที่เรียกว่า FIRE (Financial Independence Retire Early)

หัวใจสำคัญของแนวคิดนี้ไม่ได้หมายถึง การเลิกทำงานให้เร็วที่สุด แต่คือการปลดล็อกชีวิต ให้การทำงานกลายเป็นเพียงทางเลือก ไม่ใช่สิ่งที่จำเป็นต้องทำเพื่อความอยู่รอดอีกต่อไป

ส่วนวิธีการคำนวณเป้าหมายก็ไม่ได้ซับซ้อน เริ่มจากการนำค่าใช้จ่ายต่อปีที่คาดว่าจะใช้มาคูณด้วย 25

และตัวเลขที่ได้ คือมูลค่าเงินลงทุนที่ต้องเตรียมไว้ เพื่อให้สามารถใช้ชีวิตได้โดยไม่ต้องพึ่งรายได้จากการทำงานประจำ

จากนั้นนำเงินก้อนนี้ไปลงทุน ก็จะสามารถถอนเงินออกมาใช้จ่ายได้ปีละ 4% ของมูลค่าพอร์ตไปเรื่อย ๆ

วิธีนี้ช่วยลดความเสี่ยงที่เงินต้นจะหมด เพราะเงินส่วนที่เหลือยังสามารถสร้างผลตอบแทนต่อไปได้ในระยะยาว

การจัดการรายจ่ายก้อนใหญ่ในชีวิต

เมื่อรู้แล้วว่าต้องมีเงินเท่าไร กุญแจสำคัญที่ทำให้คนกลุ่มนี้เก็บเงินได้เร็ว คือการจัดการกับรายจ่ายก้อนใหญ่ในชีวิต

เริ่มตั้งแต่เรื่องการเรียน ในบริบทของประเทศสหรัฐอเมริกา ค่าเทอมของมหาวิทยาลัยชื่อดังค่อนข้างแพงมาก เพราะส่วนใหญ่เป็นมหาวิทยาลัยเอกชน ทำให้หลายคนต้องกู้เงินมาเรียน

ทำให้หนึ่งในผู้ให้สัมภาษณ์ เลือกเรียนมหาวิทยาลัยที่ค่าเทอมไม่สูงมาก เพื่อหลีกเลี่ยงการก่อหนี้ ทำให้สามารถเริ่มต้นชีวิตวัยทำงานได้แบบตัวเบาโดยไม่ต้องแบกภาระหนี้ติดตัวตั้งแต่วันแรก

ต่อมาคือ การลดค่าใช้จ่ายที่อยู่อาศัยให้ต่ำที่สุด ตัวอย่างที่น่าสนใจคือคู่รักคู่หนึ่ง เลือกใช้กลยุทธ์ House Hacking โดยการขายคอนโดส่วนตัวทิ้ง แล้วไปกู้ซื้ออาคารเก่า ๆ มารีโนเวต

จากนั้นจัดพื้นที่อยู่เองบางส่วน และปล่อยเช่าห้องที่เหลือ แล้วเอาค่าเช่าที่ได้มาผ่อนชำระค่างวดธนาคาร ทำให้พวกเขาประหยัดค่าใช้จ่ายเกี่ยวกับที่อยู่อาศัยลง

ในส่วนของการเดินทาง หลายคนหันไปใช้ระบบขนส่งสาธารณะ บางคนเลือกใช้รถมือสอง รวมถึงเลือกทำอาหารกินเองที่บ้านเพื่อลดค่าใช้จ่าย

และอีกหนึ่งการตัดสินใจสำคัญ คือการชะลอภาระผูกพันระยะยาวออกไปก่อน ไม่ว่าจะเป็นแผนการมีลูก หรือแม้แต่การเลี้ยงสัตว์ เพื่อรักษาสภาพคล่องทางการเงินให้พร้อมในช่วงก่อร่างสร้างตัว

การเพิ่มรายได้ และลงทุนในสิ่งที่เข้าใจ

นอกจากจะประหยัดแล้ว พวกเขายังให้ความสำคัญ กับการเพิ่มรายได้ควบคู่กันไปด้วย

หลายคนเริ่มทำงานหารายได้เสริมตั้งแต่สมัยเรียน และเมื่อเข้าสู่วัยทำงานก็ยอมทำงานหนัก 2 ถึง 3 งานพร้อมกัน เพื่อรีบเก็บเงินให้ได้มากที่สุด

และเมื่อหาเงินได้แล้ว สูตรสำเร็จของการลงทุนที่นิยมใช้กันคือ การเลือกลงทุนในสินทรัพย์ที่เน้นความเรียบง่ายแต่ทรงพลังอย่างกองทุนอิงดัชนี หรือ Index Fund เพื่อตัดปัญหาความเครียดเรื่องการเลือกหุ้นรายตัว

โดยลงทุนในกองทุน VTSAX ซึ่งกระจายลงทุนในหุ้นเกือบทั้งตลาดหุ้นสหรัฐฯ รวมถึงกองทุนรวมดัชนียอดฮิตอย่าง S&P500 ที่ลงทุนในบริษัทยักษ์ใหญ่ 500 บริษัทด้วย

และบางคนก็เลือกอัดเงินลงทุนจนเต็มเพดาน ในบัญชีเพื่อการเกษียณอย่าง 401(K) และ Roth IRA ซึ่งเทียบได้กับกองทุนสำรองเลี้ยงชีพ หรือ PVD และกองทุนรวมเพื่อการเลี้ยงชีพ หรือ RMF ในบ้านเรา

ในขณะที่คู่รักสาย House Hacking ที่พูดถึงไปในข้อก่อนหน้า ก็เลือกที่จะต่อยอดความถนัดเดิม โดยเปลี่ยนเงินที่เคยต้องจ่ายค่าบ้านและเงินค่าเช่าที่เหลือ ให้กลายเป็นการลงทุน

ด้วยการนำเงินนั้นไปเป็นทุนสำหรับดาวน์บ้านหลังใหม่ แล้วปล่อยเช่าวนไปเรื่อย ๆ แทน

กับดักการเงินที่อยากย้อนเวลากลับไปแก้ไข

เมื่อถูกถามว่า หากย้อนเวลากลับไปได้ อยากกลับไปแก้ไขอะไรมากที่สุด หนึ่งในคำตอบคือ เสียดายที่เลือกที่เก็บเงินผิดที่

ซึ่งไม่ได้แปลว่าพวกเขาไม่ได้ลงทุน แต่เพราะทุ่มเงินลงทุนทั้งหมดลงในบัญชีที่ได้สิทธิประโยชน์ทางภาษีมากเกินไปต่างหาก

ทำให้เงินถูกล็อกไว้ ถอนไม่ได้จนกว่าจะถึงวัยเกษียณตามเกณฑ์

ซึ่งกลายเป็นปัญหาใหญ่สำหรับคนที่ตั้งเป้าจะเกษียณเร็วในวัย 30 ถึง 40 ปี เพราะทำให้ขาดสภาพคล่อง ดังนั้นถ้าย้อนเวลาได้เขาจะแบ่งเงินมาลงทุนในบัญชีปกติให้มากขึ้น เพื่อจะได้มีอิสระในการถอนมาใช้จ่ายได้ทันที

อีกหนึ่งบทเรียนคือ การหลงเชื่อคำแนะนำของที่ปรึกษาการลงทุนที่เสนอขายกองทุนค่าธรรมเนียมแพง เพราะต้องการค่าคอมมิชชัน

ซึ่งในความเป็นจริง แม้ตัวเลขค่าธรรมเนียม 1% ถึง 2% จะดูเหมือนน้อยนิด แต่จริง ๆ แล้วเปรียบเสมือนปลวกตัวเล็ก ๆ ที่คอยกัดกินผลตอบแทนทบต้นให้หายไปมหาศาลในระยะยาว

และบางคนก็เสียดายที่ออมและลงทุนน้อยเกินไปในช่วง แรก เพราะหากกัดฟันออมให้มากกว่านี้อีกนิด พอร์ตการลงทุนก็คงเติบโตขึ้นอีกหลายเท่าตัวจากพลังของดอกเบี้ยทบต้น

การใช้ชีวิตหลังเกษียณให้มีความหมาย

เมื่อเก็บเงินได้ครบและเกษียณได้ตามเป้าหมายแล้ว สิ่งที่ต้องเตรียมรับมือต่อไปไม่ใช่เรื่องเงิน แต่เป็นเรื่องของจิตใจ

หลายคนยอมรับว่า ช่วงแรกของการเกษียณต้องเผชิญกับความว่างเปล่า หรือวิกฤติสูญเสียตัวตน

เพราะสำหรับคนส่วนใหญ่แล้ว งานเป็นส่วนสำคัญที่บอกว่าเราคือใคร ทำให้รู้สึกว่าชีวิตมีจุดมุ่งหมายและถูกเติมเต็ม

อีกทั้งในขณะที่เพื่อนวัยเดียวกันยังคงทำงาน จะนัดไปเที่ยวหรือทานข้าวก็เป็นเรื่องยาก ทำให้ต้องเผชิญกับความเหงา เพราะเวลาว่างของเรา ไม่ตรงกับโลกของคนอื่น

ดังนั้น บทเรียนสำคัญสำหรับการเกษียณเร็ว จึงไม่ใช่แค่การหนีจากงานที่เกลียด แต่ต้องมองว่าเราจะเกษียณเพื่อไปทำในสิ่งที่เรารัก

คู่รักคู่หนึ่งก็เลือกออกไปสำรวจโลก โดยตั้งเป้าว่า จะไปเที่ยวอุทยานแห่งชาติให้ครบทุกที่และเดินทางให้ครบทั้ง 7 ทวีปทั่วโลก

ส่วนคู่รักอีกคู่ก็หาอะไรทำแก้เบื่อด้วยการเปิดธุรกิจกวดวิชา แต่กลับกลายเป็นว่ามันสร้างรายได้กว่า 3.5 ล้านบาทต่อปี

หรือแม้แต่บางคนก็เลือกกลับไปทำงานอีกครั้ง เพื่อเป็นต้นแบบให้ลูกเห็นว่า ชีวิตไม่ใช่แค่การอยู่เฉย ๆ ไปวัน ๆ และการได้ทำงาน การมีส่วนร่วมกับสังคม คือส่วนหนึ่งของชีวิตที่มีคุณค่าอย่างแท้จริง

เพราะสุดท้ายแล้ว พวกเขาล้วนก็เห็นตรงกันว่า อิสรภาพที่แท้จริงก็คือ การได้เวลากลับคืนมา และได้ออกแบบชีวิตที่อยากตื่นมาเจอในทุก ๆ วันด้วยตัวเอง..

วางแผนการเงิน

หลักวางแผนการเงิน

เกษียณเร็ว

References
-Business Insider : Money Lessons From Self-Made Millionaires Who Retired In Their 30s
-Business Insider : Life Lessons From Older Americans Who Still Work To Pay The Bills
-https://www.businessinsider.com/how-to-achieve-financial-independence-through-house-hacking-real-estate-2025-4