หลายครั้งที่นักลงทุนได้ฟังแผนธุรกิจในอนาคตจากผู้บริหาร โดยเฉพาะในบริษัทที่เราถือหุ้นอยู่ ก็มักจะรู้สึกคล้อยตามไปกับสิ่งที่เราได้ยินอยู่บ่อย ๆ

ทำให้บางครั้ง เรื่องนี้อาจจะกลายเป็นหลุมพรางให้นักลงทุนส่วนใหญ่ ประเมินมูลค่าบริษัทสูงเกินกว่าความเป็นจริงไปมาก จนสร้างความเสียหายให้กับการลงทุนของเราได้เลย

แต่จะดีกว่าไหม ถ้าเรามีหลักการบางอย่างให้ยึดเกาะ ช่วยให้เราไม่ตกหลุมพราง เคลิบเคลิ้มไปตามคำพูดที่ผู้บริหารบริษัทวาดฝันเอาไว้

เรื่องนี้อาจารย์ Aswath Damodaran ปรมาจารย์ด้านการประเมินมูลค่าหุ้น แห่งมหาวิทยาลัยนิวยอร์ก ได้คิดค้นคำถาม 3 ข้อ

เพื่อช่วยให้นักลงทุนประเมินความเป็นไปได้ของแผนธุรกิจ ว่ามีความเป็นไปได้ มากน้อยแค่ไหน ?

หากสงสัยว่า คำถาม 3 ข้อ มีอะไรบ้าง ?

MONEY LAB จะย่อยเรื่องการเงิน การลงทุน ให้เข้าใจง่าย ๆ

หลักการนี้เรียกว่า 3P Test ประกอบไปด้วยคำถามสำคัญ 3 ข้อ เพื่อใช้ตรวจสอบความเป็นไปได้ของแผนธุรกิจของบริษัท

โดยเรียงตามลำดับความเข้มข้นของการคัดกรองได้ดังนี้

- Possible (เป็นไปได้)

- Plausible (สมเหตุสมผล)

- Probable (น่าจะเกิดขึ้นจริง)

สำหรับแผนธุรกิจที่สมเหตุสมผล จะต้องผ่านเกณฑ์คำถามทั้ง 3 ข้อ

เริ่มจาก P ตัวที่หนึ่ง Possible คือการตรวจสอบว่า แผนธุรกิจของบริษัท มีความเป็นไปได้มากน้อยแค่ไหน และบริษัทมีข้อจำกัดอะไร ที่ทำให้สิ่งนี้จะไม่เกิดขึ้นหรือไม่ ?

ยกตัวอย่างเช่น บริษัท XYZ ประกาศว่าจะเข้าซื้อกิจการบริษัท ABC คิดเป็นมูลค่าการลงทุนประมาณ 10,000 ล้านบาท

แต่เมื่อเราตรวจสอบดู กลับพบว่าเงินสด รวมถึงความสามารถในการกู้ยืมเงินของบริษัท XYZ มีไม่ถึง 5,000 ล้านบาท

แบบนี้เราก็อาจจะต้องกลับมามองความเป็นจริงว่า แผนการซื้อกิจการที่บริษัทประกาศไว้ อาจจะเป็นไปไม่ได้ 

หรือหากบริษัทจะทำได้ ก็คงต้องมีการออกหุ้นใหม่ เพื่อหาทุนเพิ่ม

พอเป็นแบบนี้แล้ว เราก็ต้องประเมินมูลค่าใหม่ว่า หากบริษัท XYZ ตัดสินใจออกหุ้นเพิ่มทุน เพื่อซื้อกิจการบริษัท ABC จริง

จะทำให้สุดท้ายแล้ว กำไรต่อหุ้นของบริษัทจะเพิ่มขึ้น หรือลดลงกันแน่ ภายหลังการซื้อกิจการ

P ตัวที่ 2 คือ Plausible เป็นการตรวจสอบว่า แผนธุรกิจของบริษัท มีความสมเหตุสมผลแค่ไหน ?

หรือว่าในอดีตเคยมีบริษัทที่ใช้แผนธุรกิจแบบนี้แล้ว ประสบความสำเร็จหรือไม่ ?

เช่นจากตัวอย่างเดิม สมมติว่าบริษัท XYZ สามารถหาเงินมาซื้อกิจการบริษัท ABC ได้จริง ๆ 

แต่บริษัท XYZ ทำธุรกิจค้าปลีก ในขณะที่บริษัท ABC ทำธุรกิจโรงกลั่นน้ำมัน ซึ่งเป็นธุรกิจเฉพาะทาง ต้องใช้ความเชี่ยวชาญในการบริหารงานสูง

แผนธุรกิจนี้ ฟังดูแล้วก็อาจไม่สมเหตุสมผลเท่าไรนัก เพราะผู้บริหารของบริษัท XYZ มีประสบการณ์ทำเฉพาะธุรกิจค้าปลีก 

แต่บริษัทที่จะซื้อมาบริหาร ทำธุรกิจโรงกลั่นน้ำมัน ซึ่งต้องอาศัยความรู้เฉพาะทางในการบริหาร 

อีกทั้งธุรกิจโรงกลั่นน้ำมัน และธุรกิจค้าปลีก เป็นธุรกิจคนละอุตสาหกรรมกัน ไม่มีความเกี่ยวข้องต่อกัน 

อีกทั้งเมื่อเราตรวจสอบเหตุการณ์ในอดีต ก็พบว่ายังไม่เคยมีธุรกิจค้าปลีก ไปซื้อกิจการโรงกลั่นน้ำมันมาก่อนเลย

ในกรณีนี้เราก็สามารถมองได้ว่า ผู้บริหารของบริษัทอาจจะไม่ได้ต้องการดำเนินการตามแผนธุรกิจ ที่ประกาศไว้อย่างจริงจัง แต่กลับจงใจสร้างข่าวขึ้น เพื่อจุดประสงค์อะไรบางอย่างก็ได้

P ตัวที่ 3 คือ Probable คือการตรวจสอบว่า แผนธุรกิจของบริษัทจะสามารถเกิดขึ้นได้จริง ๆ หรือไม่ ?

จากตัวอย่างเดิม หากสมมติเราสืบพบว่า ผู้ถือหุ้นรายใหญ่ของบริษัท ABC อาจจะเป็นบริษัทรัฐวิสาหกิจที่สำคัญของประเทศ โดยมีรัฐบาลถือหุ้นเกิน 50% 

แบบนี้แผนการเข้าซื้อบริษัท ABC ของบริษัท XYZ ก็ไม่น่าจะเกิดขึ้นได้จริง เพราะการที่บริษัท ABC มีรัฐบาลเป็นผู้ถือหุ้นรายใหญ่

รัฐบาลคงไม่สามารถขายหุ้นของบริษัท ABC ให้กับบริษัท XYZ ได้ เนื่องจากจะเป็นการเอื้อประโยชน์ให้กับเอกชนรายใดรายหนึ่ง

ถึงตรงนี้ ก็ขอสรุปหลักการ 3P Test แบบรวบรัดอีกครั้งหนึ่ง

P ตัวแรก Possible

คือการตั้งคำถามว่าแผนธุรกิจนี้ จะเป็นไปได้ไหม ?

P ตัวที่ 2 Plausible

คือการตั้งคำถามว่าแผนธุรกิจนี้ สมเหตุสมผลหรือไม่ ?

P ตัวที่ 3 Probable

คือการตั้งคำถามว่าแผนธุรกิจนี้ จะเกิดขึ้นได้จริงไหม ?

อย่างไรก็ตาม ตัวอย่างที่สมมติขึ้นในบทความนี้ เป็นการยกตัวอย่าง เพื่อให้ง่ายต่อการทำความเข้าใจหลักการ 3P Test สำหรับนำไปประยุกต์ใช้เท่านั้น

ในความเป็นจริง อาจจะต้องอาศัยการค้นคว้าหาข้อมูลเพิ่มเติม เพื่อให้เราวิเคราะห์ความเป็นไปได้ของแผนธุรกิจให้แม่นยำมากขึ้น

หากเรานำหลักการนี้ไปใช้กัน เราก็น่าจะประเมินมูลค่าบริษัท ได้อย่างสมเหตุสมผลมากขึ้น

และก็น่าจะช่วยหลีกเลี่ยงการติดดอยหุ้น เพราะเชื่อคำหวานของผู้บริหารกันได้บ้าง ไม่มากก็น้อย..

#ลงทุน

#หลักการลงทุน

#3PTest

References

-https://www.valuingdutchman.com/p/3p-check-nvidia

-https://aswathdamodaran.blogspot.com/2019/09/insights-on-vc-pricing-lessons-from.html

-https://manassaloi.com/booksummaries/2016/03/10/narratives-numbers-damodaran.html

-https://aswathdamodaran.substack.com/p/data-update-6-for-2025-from-macro

-Chapter/Session 10: Valuing and Pricing Start-ups and Young High Growth Firms